Gurukul International

ज्येष्ठ नागरिकांसाठी सायबर सुरक्षा:शिक्षणामध्ये समाजकार्याची भूमिका

डॉ.अतुलकुमार पुंजाजीराव राउत

सहाय्यक प्राध्यापक,

श्री सरस्वती समाजकार्य महाविद्यालय, वाशीम

सारांश :–

सायबर युगात डिजिटल व्यवहार, ऑनलाइन संवाद आणि इंटरनेटवरील विविध सेवांचा वापर मोठ्या प्रमाणात वाढला आहे. परंतु, ज्येष्ठ नागरिक सायबर सुरक्षेबाबत कमी जागरूक असल्याने ते फसवणूक, हॅकिंग, फिशिंग आणि सायबर गुन्ह्यांचे सहज शिकार होतात. त्यामुळे त्यांना डिजिटल सुरक्षिततेबाबत शिक्षण देणे अत्यावश्यक आहे.

समाजकार्याची भूमिका या संदर्भात महत्त्वाची ठरते.

स्वयंसेवी संस्था, सामाजिक कार्यकर्ते आणि शिक्षण संस्था ज्येष्ठ नागरिकांसाठी सायबर सुरक्षेचे प्रशिक्षण आयोजित करू शकतात. हे प्रशिक्षण मजबूत पासवर्ड वापरणे, ओळख लपवणे, संशयास्पद ईमेल व लिंक टाळणे आणि सुरक्षित ऑनलाइन व्यवहार कसे करावे यासंबंधी असावे. तसेच, कुटुंबातील सदस्य आणि तरुण पिढी यांनीही ज्येष्ठ नागरिकांना तांत्रिक मदत देण्याची जबाबदारी घ्यावी.

शासनानेही या समस्येवर लक्ष केंद्रित करून सायबर सुरक्षेसंदर्भात मार्गदर्शक तत्त्वे तयार करावीत. बँका, मोबाइल कंपन्या आणि इतर सेवा प्रदात्यांनी सायबर सुरक्षेसाठी विशेष उपाययोजना कराव्यात.

सायबर सुरक्षिततेचे शिक्षण केवळ तांत्रिक संरक्षणापुरते मर्यादित नसून, ज्येष्ठ नागरिकांना आत्मनिर्भर व जागरूक बनवण्याचा प्रभावी मार्ग आहे. समाजकार्य आणि तंत्रज्ञान यांचा समन्वय साधल्यास त्यांना सुरक्षित डिजिटल जीवनशैली प्राप्त करता येईल.

मुख्यशब्द : सायबर सुरक्षा,ज्येष्ठ नागरिक,फिशिंग आणि हॅकिंग,तांत्रिक मदत, आत्मनिर्भरता.

DOI link – https://doi.org/10.69758/GIMRJ/2503I3IIVXIIIP0063