भारतातील दलित चळवळी
आयु.संतोष अ.सूर्यवंशी.
अधिक्षक,आदिवासी विकास विभाग,
नाशिक.
सारांश:- २०११ च्या जनगणनेनुसार अनुसूचित जाती ह्या संपूर्ण भारतातील लोकसंख्येच्या १६.६% एवढ्या आहेत.नॅशनल क्राईम रेकॉर्ड ब्युरो(NCRB) च्या अहवालात अनुसूचित जातींवरील गुन्ह्यांच्या घटनांवर प्रकाश टाकण्यात आला आहे, जो दलितांपुढील असलेली कायमची आव्हाने दर्शवितो.भारतातील दलित चळवळ ही समाजातील उच्चजातींना आव्हान देण्यासाठी महत्त्वपूर्ण ठरली आहे. जातिव्यवस्थेने लादलेले समान हक्क, राजकीय एकत्रीकरण आणि सामाजिक सुधारणांसाठी त्यांच्या वकिलाद्वारे, त्यांनी दलित समाजासाठी समानता आणि सामाजिक न्याय वाढविण्यात महत्त्वपूर्ण योगदान दिले आहे.तरीही जातीवर आधारित भेदभाव पूर्णपणे नष्ट करण्यासाठी आणि सर्वांसाठी अधिक सर्वसमावेशक समाज बनविण्यासाठी अद्याप ही बरेच काम करणे बाकी आहे.
दलित चळवळींना पाठिंबा देण्यासाठी व्यापक समाज काय भूमिका बजावू शकतो? तर दलित चळवळींना पाठिंबा देण्यासाठी,मोठ्या समुदायाने जातीवर आधारित पूर्वग्रह दूर करण्यासाठी, सर्वसमावेशकतेला प्रोत्साहन देण्यासाठी आणि समान संधीसाठी लढा देण्यासाठी एकत्रित येऊन सक्रियपणे प्रयत्न केले पाहिजेत.अधिक न्याय्य आणि समान समाज निर्माण करण्यासाठी, दलितांसमोरील आव्हानांबद्दल सहयोग, सहानुभूती दाखवणे आणि जागरुकता वाढवणे महत्त्वाचे आहे.दलित चळवळींचे मुख्य उद्दिष्ट म्हणजे शिक्षण हे आहे.उच्च-गुणवत्तेच्या शिक्षणाची उपलब्धता सुधारण्यासाठी आणि साक्षरतेचे दर वाढविण्यासाठी प्रयत्न केले गेले आहेत,ते तसेच पुढे देखील सुरु राहणे आवश्यक आहेत.दलित लोकांना सक्षम करण्यासाठी आणि भेदभाव व गरिबीचे चक्र संपवण्यासाठी संस्था,शिष्यवृत्ती, मार्गदर्शन कार्यक्रम आणि करिअर प्रशिक्षण दिले जात आहे व ते पुढेही सुरु ठेवले पाहिजे.
Keyword – भारत, दलित चळवळ
DOI link – https://doi.org/10.69758/GIMRJ/2410III02V12P0012
Download